Ο αναπτυξιακός προσανατολισμός της Θεσσαλονίκης και η υπερτοπική της σημασία μέσα από την αλληλεπίδραση με τον βαλκανικό περίγυρό της και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, απασχόλησαν κατά καιρούς τη δημοσιότητα με τη μορφή συνθηματολογίας και όχι ως τμήμα ενός ευρύτερου και υλοποιήσιμου σχεδίου.
Ποτέ η συμπρωτεύουσα δεν έτυχε μίας οργανωμένης προσέγγισης από την πλευρά οποιασδήποτε κυβέρνησης όσον αφορά στην κατάρτιση, επεξεργασία και υλοποίηση ενός συνεκτικού, μακροπρόθεσμου και κυρίως ρεαλιστικού πλάνου ανάπτυξης, δημιουργίας νέων υποδομών και διασύνδεσης με δίκτυα και διαδρόμους, που δίνουν πρόσβαση στις αγορές της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.
Η Θεσσαλονίκη δεν μπόρεσε καν να αποκτήσει ακόμη και υποδομές της τάξης των λίγων εκατομμυρίων ευρώ, όπως η αστική θαλάσσια συγκοινωνία, εξακολουθεί να έχει ένα κολοβό λιμάνι με κριτήριο τις οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις του, ακόμη στερείται ενός αξιόπιστου και σύγχρονου μέσου σταθερής τροχιάς, ενώ το αεροδρόμιό της ταλαιπωρείται από χρονίζοντα έργα, όπως η επέκταση του αεροδιαδρόμου 10-28 στη θάλασσα, που επισήμως εκτελείται από το 2005.
Μεγάλες εκκρεμότητες που αποδεικνύουν πόσο πίσω έχει μείνει η πόλη σε ζητήματα που σε άλλα αστικά κέντρα παρόμοιου μεγέθους έχουν επιλυθεί εδώ και χρόνια, υπάρχουν και με την ανύπαρκτη οργάνωση του θαλάσσιου μετώπου της, καθώς και με την αξιοποίηση κομβικών σημείων του πολεοδομικού συγκροτήματος όπως το πρώην στρατόπεδο Γκόνου, το οποίο με καθυστέρηση πολλών ετών επιχειρείται τώρα να δοθεί σε ιδιώτες μέσα από σχετικό διαγωνισμό.
Ευτυχώς που μετά από δεκαετίες αδράνειας και «χειμερίας νάρκης», αλλά κυρίως υπό την πίεση των δανειστών της χώρας, ολοκληρώθηκε η παραχώρηση του αεροδρομίου και μέσα στα επόμενα 24ωρα και του λιμανιού της πόλης, προκειμένου με ιδιωτικά κεφάλαια να μπορέσουν να προχωρήσουν επενδύσεις, τις οποίες η πολιτεία απέτυχε να προωθήσει.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά να υλοποιηθούν στη Θεσσαλονίκη, ενώ λείπει ένα μητροπολιτικό σχέδιο που θα συνδέει όλες τις υποδομές στην πόλη, σχηματίζοντας μία αναπτυξιακή «ομπρέλα», καθώς πολλές φορές (με κλασικότερη περίπτωση το θαλάσσιο μέτωπο) μπερδεύονται και αλληλοεπικαλύπτονται οι αρμοδιότητες διαφόρων φορέων και υπηρεσιών με πενιχρά εν τέλει αποτελέσματα.
Ενόψει της έλευσης του Πρωθυπουργού την Τετάρτη στη Θεσσαλονίκη, με την αφορμή του «Περιφερειακού Αναπτυξιακού Συνεδρίου Κεντρικής Μακεδονίας για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση», ορισμένες από τις αναπτυξιακές εκκρεμότητες της πόλης είναι:
– Μετρό Θεσσαλονίκης. Εάν θεωρήσουμε ότι με τις όποιες χρονικές καθυστερήσεις (στην περίπτωση του σταθμού Βενιζέλου η χρονοτριβή είναι πολύ μεγάλη) η βασική γραμμή του Μετρό και η επέκταση της Καλαμαριάς θα ολοκληρωθούν μέσα στα επόμενα χρόνια, το μεγάλο θέμα είναι η χρηματοδότηση περαιτέρω επεκτάσεων προς τα δυτικά και βέβαια προς το αεροδρόμιο. Καλές είναι οι μακέτες και οι δηλώσεις ευγενών προθέσεων, αλλά χωρίς λεφτά επεκτάσεις δεν υλοποιούνται. Στο σημείο αυτό ο Πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι υπουργοί του χρειάζεται να δώσουν συγκεκριμένες απαντήσεις με ποσά και ημερομηνίες.
– Θαλάσσια Αστική Συγκοινωνία. Ίσως το συντομότερο ανέκδοτο στη Θεσσαλονίκη, η οποία με τέτοιο θαλάσσιο μέτωπο δεν έχει ανάλογη υποδομή. Μάλιστα τώρα που ο ΟΑΣΘ βρίσκεται σε αποδρομή, μπορεί η θαλάσσια συγκοινωνία να κέρδιζε γρήγορα μερίδιο αγοράς. Η «Εγνατία Οδός ΑΕ» έχει ολοκληρώσει όλες τις σχετικές μελέτες εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο. Ωστόσο, η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων στο Υπουργείο Ναυτιλίας γνωμοδότησε αρνητικά για το έργο, αλλά το πρόβλημα αναμένεται πως θα ξεπεραστεί και υπάρχει η ελπίδα πως μέχρι το καλοκαίρι θα υπάρξει δημοπράτηση. Η υποδομή με κριτήριο το κόστος της είναι «αστεία» (ούτε 10 εκατ. ευρώ), ενώ αφού ολοκληρωθεί, θα παραδοθεί στον κύριο του έργου, που είναι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και οι τρεις παράκτιοι δήμοι (Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς και Θερμαϊκού), αυτοί θα διενεργήσουν διαγωνισμό για να προσελκύσουν ιδιώτη.
– Οδική σύνδεση λιμένα Θεσσαλονίκης.Είναι σύνηθες στην Ελλάδα το φαινόμενο να υφίστανται λιμενικές εγκαταστάσεις χωρίς οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις, κοινώς «ανάπηρα» λιμάνια. Η μελέτη για την οδική σύνδεση της 6ης Προβλήτας του λιμένα της Θεσσαλονίκης έπειτα από την τροποποιημένη σύμβαση, που υπέγραψε με τον ΟΛΘ η «Εγνατία Οδός ΑΕ», αναμένεται να ολοκληρωθεί με απώτατη ημερομηνία τον Οκτώβριο του 2018. Επομένως προς το τέλος του έτους θα δημοπρατηθεί το έργο και στα μέσα του 2020, εάν όλα πάνε καλά, θα έχει περατωθεί η οδική σύνδεση του 6ου Προβλήτα με τον άξονα της ΠΑΘΕ, κόστους 35 εκατ. ευρώ και μήκους 1,5 χλμ.
– Οδικά έργα. Στο σημείο αυτό οι εκκρεμότητες είναι πολλές και ενδεικτικά αναφέρεται η ολοκλήρωση των έργων της Εσωτερικής Περιφερειακής της Θεσσαλονίκης, νέος κόμβος στην οδό Μοναστηρίου, πεζογέφυρες και ολοκλήρωση των παρεμβάσεων στην οδό Μακρυγιάννη, διαπλάτυνση της οδού Λαγκαδά, ανισοπεδοποιήσεις και υπογειοποιήσεις (όπου απαιτείται και προβλέπεται) των σιδηροδρομικών διαβάσεων στη Δυτική Θεσσαλονίκη κτλ.
– Αναπλάσεις. Όπως και με τα οδικά έργα, έτσι και με τις αναπλάσεις υπάρχουν πολλά να γίνουν. Ανάπλαση της περιοχής γύρω από τη Λέοντος Σοφού και την Πτολεμαίων που στέγαζε παλαιότερα εκατοντάδες βιοτεχνίες. Ανάπλαση της περιοχής γύρω από τα Πανεπιστήμια. Ανάπλαση της Οδού Μοναστηρίου που αποτελεί είσοδο της πόλης και διέρχεται από τους Δήμους Ευόσμου-Κορδελιού, Αμπελοκήπων-Μενεμένης και Θεσσαλονίκης. Ανάπλαση της περιοχής γύρω από τη δυτική είσοδο που μπορεί να γίνει με κεφάλαια από ευρωπαϊκά προγράμματα. Μπορεί να περιλαμβάνει όλη την υποβαθμισμένη περιοχή από τον παλαιό σταθμό έως περίπου τη λαχαναγορά, το κτίριο των σφαγείων, τα βυρσοδεψεία, τα παγοποιεία, τις αλευροβιομηχανίες, τα καπνομάγαζα και την ανάπλαση της περιοχής των Λαχανόκηπων.
– Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης. Είναι πολύ παλαιό, με τεράστια προβλήματα. Η διοίκησή του και ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης έχουν στο παρελθόν διατυπώσει επιθυμία για μετακίνηση ή μεταφορά κάποιων υπηρεσιών του σε άλλο κτίριο. Ουδέν νεότερο.
– Σχολική Στέγη. Λύση στα χρονίζοντα θέματα Σχολικής Στέγης των Δήμων Ευόσμου – Κορδελιού και Νεάπολης – Συκεών (Ρετζίκι).
– Στρατόπεδα. Η παραχώρηση του Παύλου Μελά και του Κόδρα στην αυτοδιοίκηση έλυσε ένα θέμα, αλλά αυτές οι μεγάλες εκτάσεις θα χρειαστεί να αξιοποιηθούν. Σε μία κοινωνία, όπως της Θεσσαλονίκης, που σε κάποιο ποσοστό της πιστεύει ότι τα ιδιωτικά κεφάλαια είναι «κατάρα», αποτελεί μεγάλο στοίχημα το πώς αυτά τα στρατόπεδα θα μπορέσουν να αναπτυχθούν. Εκκρεμότητες υπάρχουν και με το στρατόπεδο Καρατάσου και με το 3ο Σώμα Στρατού, καθώς και με άλλα μικρότερα στρατόπεδα. Κανείς δεν αντιλαμβάνεται επίσης γιατί δεν αξιοποιείται το παλαιό κτίριο του στρατιωτικού νοσοκομείου 424 στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
– Δυτικός προαστιακός σιδηρόδρομος. Σχεδιασμός λειτουργίας προαστιακής συγκοινωνίας με ανακατασκευή και επαναχρήση υφιστάμενου τμήματος ενεργού και μη ενεργού σιδηροδρομικού δικτύου και κατασκευή νέων τμημάτων και σταθμών στη Σίνδο και το λιμάνι.
– Περιβάλλον. Επεξεργασία των λυμάτων του νότιου αποχετευτικού κλάδου της ΕΥΑΘ πριν πέσουν στον Θερμαϊκό.
– Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Ένα σημαντικό βήμα στο σχέδιο δημιουργίας ενός υπερσύγχρονου, λειτουργικού και βιώσιμου Εκθεσιακού Κέντρου στη Θεσσαλονίκη, μαζί με ένα Μητροπολιτικό Πάρκο-πνεύμονα για το κέντρο της πόλης, πραγματοποιήθηκε με την προέγκριση χωροθέτησης του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ). Η ΔΕΘ-Helexpo συνεργάστηκε με το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με το Τεχνικό Επιμελητήριο-Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας και με τον Δήμο Θεσσαλονίκης για να διαμορφώσει τη σχετική πρόταση. Η πρόταση προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος αφορά στη δημιουργία ενός σύγχρονου εκθεσιακού, συνεδριακού και επιχειρηματικού κέντρου στην έκταση των 180 στρεμμάτων των υφιστάμενων εκθεσιακών εγκαταστάσεων, καθώς και για Μητροπολιτικό Πάρκο.
– ΟΑΣΘ: Την πολύ κακή κατάσταση του στόλου του ΟΑΣΘ τη διαπιστώνουν άπαντες. Ο πολίτης δεν ενδιαφέρεται για το ποιος φταίει, αλλά για το παρεχόμενο αποτέλεσμα. Καλό θα ήταν ο Πρωθυπουργός να προβλέψει να δοθεί κανένα κονδύλιο στον φορέα για καινούργια λεωφορεία, ειδάλλως το πρόβλημα της μετακίνησης με τις αστικές συγκοινωνίες θα είναι τεράστιο.
– Θαλάσσιο Μέτωπο.Το γεγονός ότι δημιουργήθηκε ο Φορέας Διαχείρισης του Θερμαϊκού Κόλπου κλείνει ένα κενό δεκαετιών, αλλά δεν δίνει λύσεις στα προβλήματα του θαλασσίου μετώπου. Αυτό παραμένει αναξιοποίητο, ενώ μπορεί να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις και να δημιουργηθούν πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίας.Το θαλάσσιο μέτωπο έχει μήκος πάνω από 35 χλμ., καθώς ξεκινά δυτικά από το ∆έλτα του Αξιού και φτάνει ανατολικά μέχρι την περιοχή του Mεγάλoυ Καραμπουρνού, όπου βρίσκονται και οι παραθαλάσσιες περιοχές της Περαίας, των Νέων Επιβατών και του Αγγελοχωρίου. Ειδικά, το δυτικό θαλάσσιο μέτωπο βρίσκεται στο έλεος της απόρριψης βιομηχανικών αποβλήτων και στην απόρριψη ανεπεξέργαστων λυμάτων.
Από το φύλλο της THESSNEWS #98 (24/03/2018-25/03/2018)
